Informatieverwerking: ik zie, ik zie, wat jij niet ziet

Informatieverwerking: ik zie, ik zie, wat jij niet ziet

Soms heb je van die gesprekken waarbij je er na een tijdje achter komt dat jij en je gesprekspartner een compleet ander beeld hebben van wat er besproken wordt. Op dat moment ‘zie jij iets wat de ander niet ziet’. Dit is niet vreemd, want ieder individu heeft een eigen kader waarin hij of zij het leven bekijkt. Dit referentiekader gebruiken we om ieder stukje informatie mee te verwerken. Het kader groeit met onze kennis en ervaringen mee, maar het blijft dus wel een kader. Onze collega Minke verkende dit onderwerp en schreef er deze blog over. 

Ieders referentiekader bestaat uit overtuigingen, waarden en houdingen. Een overtuiging is iets wat jij gelooft, bijvoorbeeld: “Eerlijke mensen zijn goede mensen”. Een waarde is iets wat jij belangrijk vindt, zoals eerlijkheid. Een houding is een neiging om dingen op een bepaalde manier te beoordelen. Dus stel dat iemand niet eerlijk tegen jou is, dan zou je die persoon kunnen beoordelen als een slecht mens. Overtuigingen, waarden en houdingen ontstaan vanuit individuele ervaringen. Ieder heeft zijn eigen unieke referentiekader wat zorgt voor een persoonlijk perspectief.

Dit referentiekader kan dus je blik op de wereld beïnvloeden. Daarnaast kan hetgeen wat jou opvalt afhankelijk zijn van jouw houding of kader. Dit wordt selectieve aandacht genoemd. Kijk eens naar onderstaande afbeeldingen:

De afbeeldingen geven allebei twee dingen weer. Links zag je misschien eerst de letter B en was het je nog niet opgevallen dat je ook het getal 13 kunt zien. En rechts zie je misschien de ezel, maar herkende je nog niet de zeehond. Balcetis en Dunning (2006) hebben onderzocht of het kader waarin je zoekt invloed heeft op hetgeen wat je (als eerste) ziet. Participanten kregen een toegewezen kader tijdens het kijken naar de rechter afbeelding. Eén deel moest op zoek naar een zeedier en het andere deel naar een boerderijdier. De resultaten lieten zien dat 68% van de participanten het dier dat in hun opdracht paste als eerste zagen. Dit noemen we selectieve aandacht; want we verscherpen ons kijken naar het voorgestelde kader, waardoor andere onderdelen niet of minder worden gezien.

Strategisch advies of roze koeken?

Dit onderzoek suggereert dat we automatisch aandacht bieden aan datgene waar we naar op zoek zijn of dat we herkennen. Daardoor is het verwerken van informatie afhankelijk van de houdingen die jij als persoon hebt. Het is dus altijd goed om in je achterhoofd te houden dat het zeldzaam is als iemand alle relevante informatie kan verwerken. Daarnaast werkt dit referentiekader als een soort woordenweb. Dus als je bijvoorbeeld het Viduro logo met iemand samen bekijkt, dan denkt de ene misschien aan strategisch advies. De ander heeft misschien honger en krijgt door het roze logo zin in roze koeken. Het is compleet afhankelijk van de kennis die hij of zij over ons heeft en door welke bril die persoon kijkt.

Wat kun je met deze kennis in communicatie?

Als je bewust bent van deze kennis, dan weet je dat het verstandig is om informatie die je gaat verspreiden te toetsen aan het referentiekader van jouw doelgroep. Waar zijn zij mee bezig en hoe past het in wat zij belangrijk vinden? Als je dat weet te achterhalen kun je de relevantie voor de doelgroep versterken. Daarnaast kun je deze kennis toepassen op situaties waarin jij en je gesprekpartner een bepaalde kwestie vanuit een ander perspectief bekijken. Luister eens aandachtig en probeer eens te achterhalen vanuit welk referentiekader diegene denkt en spreekt. Zo krijg je niet alleen een prettiger gesprek, maar ook een bredere blik op de wereld.

Vrijblijvend een keer sparren? Neem gerust contact met ons op.